Kijk omlaag, Sammy, kijk omlaag!

‘Zoekt u iets?’ Ik schuifel door City richting de bieb, mijn ogen strak op de plavuizen gericht. Het is de schoonmaker me vanaf zijn bezemwagen toeroept. ‘Ja,’ antwoord ik opgetogen: ‘fossielen!’ Ik wijs naar een bruinige plek op de vloer en stel me voor dat hij die al duizenden keren geprobeerd heeft weg te poetsen. ‘Fossielen?’ Hij klautert van zijn bezemwagen en buigt zich over een ammoniet, een soort slakkenhuis. ‘O, een schelp!’ In zijn stem hoor ik hetzelfde ontzag dat ik voel. Vanaf nu delen we een geheim.

Onder het plaveisel het strand, luidt het gezegde, maar in ons winkelcentrum echoot een miljoenen jaren oud zeeleven, als sterrenlicht waar we met onze modderschoenen overheen banjeren. Terwijl de meeste mensen zich richten op de lonkende etalages met de mode van het seizoen, buigen de schoonmaker en ik voor een 155 miljoen jaar oude zeebodem. Het wemelt er van de inktvissen, zeelelies en bekersponzen - die lijken op grillige koffievlekken. Ze leefden al lang voor het ontstaan van de mens, en sommige soorten zullen ons waarschijnlijk overleven. Ik vind het een relativerende gedachte. Het wijst ons mensen erop dat we maar één van de vele organismen op deze planeet zijn. We moeten ons bewust zijn van de voetstap die we achterlaten.

Ook ik liep vroeger achteloos voorbij aan de bodemschatten die City herbergt. Tot ik in de bieb op Jelle Reumers boekje ‘Kijk waar je loopt’ stuitte, een meeslepende reisgids langs versteend koraal in Amsterdamse stoepranden, oesters in de Domtoren en het Jura-Marmor van Hoog-Catharijne.

In Nieuwegein lopen we waarschijnlijk over hetzelfde Beierse kalksteen als in het Utrechtse winkelcentrum. Maar de fossielendichtheid is in City veel hoger dan op Hoog-Catherijne, vooral nu ze in Utrecht het oude tegelwerk vervangen hebben door fossielloos materiaal. Ik zou citymarketing dus per ommegaande willen adviseren: maak er een toeristische attractie van en de bezoekersaantallen schieten omhoog. Een slogan krijgen ze er gratis bij: City, winkelhart met een fosZiel!

Om vast een beginnetje te maken aan die toeristenstroom, organiseert de bibliotheek in oktober, de Maand van de Geschiedenis, een fossielenrondleiding door City. Dan doen we ook DE KOM aan, want de glanzend zwarte vloer van het theater bevat prachtige brachiopodes (schelpdieren met buikpootjes), zee-egeltjes en koralen. En ze zijn nog veel ouder dan de fossielen op City. Waarschijnlijk stammen die uit het Carboon, en scharrelden ze 350 miljoen jaar geleden over de zeebodem. Een oeroude zee in onze eigen stad. Je hoeft alleen maar naar beneden te kijken.

Deze column werd eerder gepubliceerd in het blad 'In Nieuwegein', jaargang 1, nr 1