Lezing Suster Bertken

.

 

Utrecht, 24 juni 2014

Locatie: Het Literatuurhuis, Oudegracht 237, Sacristie vm. Weeskerk

 

Ik heb een interview met Suster Bertken gehouden over haar boekenkast. Dat interview kunt u allemaal teruglezen in het boekje dat u voor vijf euro kunt kopen, dus het lijkt me niet zo interessant het hier voor te lezen. In plaats daarvan lijkt het me aardig u iets te vertellen over de totstandkoming van het interview en wat leuke weetjes die vanwege ruimtegebrek of anderszins geen plek kregen in de tekst.

Er is natuurlijk enige tijdsafstand tussen Bertken en mij, maar die is opgeheven door de ruimteafstand. Zoals u weet lag de sleutel van haar kluis in de Buurkerk in deze sacristie en ik woon hierboven, dat schept een band. Bovendien loop ik vaak langs de Buurkerk en dan leg ik mijn zielenroerselen bij haar neer. Zij antwoordt dan steevast: Ik bid voor u, ga heen in vrede. Een vrij eendimensionale communicatie dus. Toen ik de stoute schoenen aantrok en haar vroeg of ik haar mocht interviewen, ja, schrok ik gewoon van het feit dat ze antwoord gaf. Ze zei, heel normaal: Ik zal het even overleggen. Ik dacht toen misschien met iemand van de kerk, maar nu ik haar wat langer ken, denk ik dat ze er zelf even een nachtje over wilde slapen. Het is zo’n autonoom wezen, die laat zich niet door een ander de regels voorschrijven. Toen ik de volgende dag terugkwam, zei ze: 'Het is goed. Brand maar los!’

Ik weet niet wie van u Suster Bertken kent, weet hoe ze eruit ziet, maar, dat zult u met me eens zijn, het is niet Hollands Next Topmodel. Nee, serieus, zonder op uiterlijk te willen beoordelen, gebrek aan daglicht en lichaamsbeweging laten hun sporen na. Maar wie haar langer dan twee minuten spreekt, en door dat fletse gezicht heenkijkt, ziet een sprankelende, levendige persoonlijkheid.

De eerste vraag op mijn lijstje, de vraag die iedereen zich denk ik stelt, heb ik dan ook meteen geschrapt. Dat was de vraag: Hoe houdt u dit nog vol?

Aan een vis vraag je ook niet hoe hij het vol houdt onder water. Suster Bertken is op haar plek, ze is op haar bestemming.

In plaats daarvan vroeg ik haar: had u van te voren gedacht dat u hier zo lang zou zitten?

Er zijn tenslotte voorbeelden te over van mensen die het niet zo lang hebbben uitgehouden in hun kluis. Wat zij toen antwoordde, wil ik wel vertellen, op voorwaarde dat het onder ons blijft. Ik mocht het niet in het interview opnemen. Off the record dus, zei ze: ik liet me niet inkluizen om dichter bij god te zijn, maar verder van de mensen. Haar vader was overleden en iedereen zat aan haar hoofd te zeuren – haar eigen woorden: Bertken, moet je niet eens trouwen, Bertken zoek een man, wie moet er voor je zorgen. Zij wilde helemaal niet zorgen, niet bezig zijn met bruiloftsfeesten en dansen. Zij was verdrietig en wilde wegkruipen in het verste hoekje. Toen dacht ze: Ik heb een erfenis, ik koop een kluis in de buurkerk. Later is het trouwens helemaal goed gekomen hoor, tussen haar en God. Zelf vergelijkt ze het met een huwelijk. Daar moet je ook in groeien. En hoe langer het duurt, hoe hechter de band tussen twee echtelieden. Hoe meer van ze van elkaar houden. Nu leeft ze voor Jezus en zou ze niet meer anders willen.

Tot slot, want het wordt tijd, stelde ik haar de vraag of ze zich nooit beklemd voelde door die muren om haar heen. Ze zei - en dat vond ik wel een mooi antwoord: 'Een mens beweegt zich altijd tussen twee grenzen: die van ruimte en die van tijd. Jij ook. Misschien komt er nog eens een tijd dat ze een apparaat uitvinden waarmee je in een dag van Utrecht naar Groningen kunt reizen. Maar als jij dan nog maar een halve dag te leven hebt, kom je er nog niet. Het is waar, de kluiswanden beperken mijn ruimte, maar sinds ik me onttrokken heb aan de hectiek van alledag, heb ik zeeën van tijd'.

 

Dank voor uw aandacht.